Maczanka krakowska

Maczanka po krakowsku

Ponadczasowa kanapka z wieprzowiną, czyli maczanka krakowska. Maczanka krakowska co to jest? Ten stary przepis kuchni małopolskiej przetrwał do naszych czasów i dumnie jest serwowany w nowoczesnych lokalach jako perełka lub wręcz dobro narodowe. Jest dostępna w handlu, mniejszej lub większej gastronomii, serwowana na miejscu jak i na wynos.  Maczanka po krakowsku według niektórych to starsza siostra młodego hamburgera. Daleka jestem od takich deklaracji jeżeli chodzi o tę bułkę z wieprzowiną. Bliższe jest mi określenie, maczanka nasza bliska kuzynka, dalekiego hamburgera. Jak wygląda maczanka krakowska?

Maczanka krakowska historia 

Maczanka to danie znane w Małopolsce już w XVI wieku. To  prosta kanapka z wieprzowiną. Schab lub karkówka podawana z sosem kminkowym.  Historyczne źródła mówią, że była to przekąska biednych ludzi, zapracowanych dorożkarzy i bawiących się równie biednych studentów. Rozdrobnione resztki mięsa i sosu uzupełnione wodą i wzbogacone kminkiem, a raczej jego ogromną ilością, podawane z najtańszym pieczywem. Tak kiedyś  wyglądała maczanka krakowska. Jak dziś się robi maczankę krakowską?

Zapraszam na przepis🙂

 

 

 

 

Maczanka krakowska przepis

Mięso do maczanki

karkówka wieprzowa 1 kg

smalec 1  łyżka

cebula 2 duże sztuki

czosnek 3 ząbki

sól  1 płaska łyżeczka

czarny pieprz 1/2 łyżeczki

słodka papryka 1 łyżeczka

kulki czarnego pieprzu 10 sztuk

kulki jałowca 5 sztuk

kminek

czerwone wino 1/2 szklanki opcjonalnie

Oraz

kilka kajzerek

warzywa do dekoracji i smaku

 

 

 

 

 

Jak zrobić maczankę krakowska? 

Jeżeli Ci się nie spieszy przygotuj wieprzowinę w kawałku, gdy czas nagli pokrój w 1 – 1,5 cm kotlety i przygotuj w plastrach jak ja to zrobiłam.  Później albo układasz gotowy plaster na bułce, albo rwiesz na drobno i dopiero nakładasz. Ogólnie przepis jest na mięso w kawałku.

Czosnek rozgnieć z solą i natrzyj nim mięso, odstaw na kilka godzin do lodówki.

W gęsiarce lub patelni z możliwością pieczenia w piekarniku rozgrzej smalec, obsmaż mięso z każdej strony na złoty kolor.  Możesz użyć oleju, ale mięso wieprzowe na smalcu jest zdecydowanie smaczniejsze.

Przełóż na chwilę mięso na talerz, a na patelnię wrzuć pokrojoną w półplasterki cebulę, pieprz , paprykę ( proszek) i kminek. Jego ilość zależy od tego jak bardzo lubisz jego smak.  Przepis  Gesslera na maczankę mówi o 3 – 4 łyżkach kminku, jak lubię kminek ta ilość mnie przeraża. A są tacy co mówią i o dwóch garściach. Ja dodałam go około 1/2 łyżeczki i to było akurat.

Na koniec podlej płynem ( wino – woda) i doprowadź do wrzenia. Wino możesz zastąpić bulionem warzywnym, rosołem lub zwykłą wodą.

Ułóż mięso na cebuli, wstaw do nagrzanego piekarnika ( 200 stopni góra – dół ) środkowa półka, po około 15 minutach zmniejsz temperaturę do 150 stopni i piecz mięso około 1,5 godziny.

Po około godzinie sprawdź miękkość mięsa. Jeżeli chcesz podać mięso do maczanki w plastrach możesz je trzymać w piekarniku krócej, zaś mięso do wieprzowiny szarpanej należy piec około 20 minut dłużej.

 

 

 

 

Miękkie mięso wyjmij na deskę i przy pomocy dwóch widelców zaczynając od dłuższego boku porwij na kawałki.

Bułkę przekrój na pół, delikatnie polej powstałym sosem nałóż porcję szarpanego mięsa, znów sos z pieczenia karkówki razem z cebulą. Całość przykryj drugą połówką bułki i lekko dociśnij.

 

 

 

Żeby to nie była tylko szara, smutna bułka z  wieprzowiną zachęcam do dodania kolorowych warzyw, które nadadzą maczance krakowskiej wesołego akcentu.

Jeżeli chcesz zrobić maczankę z karkówką w plastrach postępuj tak samo, tylko pomiń rozdrabnianie mięsa.

Jeżeli Ci zostanie szarpana wieprzowina , włóż mięso do sosu, a po wystygnięciu umieść w lodówce. Później wystarczy całość razem odgrzać i nakładać na bułki.  Takie gorące mięso z sosem znakomicie odświeża starsze pieczywo.

Keczup, musztarda do maczanki, dlaczego nie. Dawniej ich nie było w przepisie, ale dziś? Co nie jest zabronione jest dozwolone. 😉

Jak widać maczanka to nic trudnego, można ją przygotować z chudego schabu jak i tłustej karkówki, myślę że i szynka lub łopatka także się sprawdzą.

Na Blogu jest wiele różnych przepisów kuchni regionalnej np: ciapkapusta,  przecieraki kluski ziemniaczane, czy rosołek z prośnianek.

Smacznego 😊

 

 

 

 

 

Wszyscy w swoich przepisach robią maczankę na bogato, a to przecież było biedne danie. Dlatego moja wersja krakowskiej kanapki jest z wieprzowiną szarpaną. Dziś możemy sobie pozwolić na gruby plaster mięsa w bułce, jednak moim skromnym zdaniem pomijając już historię, szarpana wieprzowina lepiej smakuje.

Raz, że przechodzi sosem i jest to mięso naprawdę soczyste, a dwa łatwiej nad nią zapanować niż nad bułką dużym kawałem mięsa.  Robiąc karkówkę pieczoną na obiad i jeżeli zostanie można śmiało przygotować krakowskie maczanki na kolację.

Czasem szukamy czegoś fajnego oryginalnego na ciepły posiłek dla gości, maczanka to będzie coś innego. A jej ogromnym atutem poza smakiem jest to że można ją przygotować dzień wcześniej, a później tylko podgrzać.

Maczanka krakowska gdzie zjeść? Najlepiej w domu.  Wcale nie trzeba jechać do Krakowa aby zjeść, choć znam takich co przejechali pół Polski aby spróbować tego specjału.

Jeżeli lubisz stare babcine przepisy , może Ci się spodoba: prażucha ziemniaczana, biała polewka lekka kwaśna zupa z ziemniakami, czy też kontrowersyjna zupa dziadkowska vel dziadówka. Do miłego 👋